27 grudnia obchodzimy 103 rocznicę wybuchu powstania wielkopolskiego. By to zryw niepodległościowy, który wybuchł 27 grudnia 1918 w Poznaniu, w czasie wizyty powracającego do Polski Ignacego Jana Paderewskiego. Powstanie zakończyło się zwycięstwem i przyłączeniem większości - pozostającej do tej pory pod pruską okupacją - Prowincji Poznańskiej do Rzeczypospolitej Polskiej. W tym roku pierwszy raz tę rocznicę obchodzimy jako święto państwowe - Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.

"Bardzo się cieszymy, że powstańcy wielkopolscy doczekali się takiego godnego upamiętnienia tych wydarzeń. Po raz pierwszy obchodzimy rocznicę wybuchu powstania jako święto państwowe ustanowione przez prezydenta RP, ale też jednogłośnie przez parlament. My w Wielkopolsce od wielu lat czcimy pamięć powstańców, ale teraz te obchody będą miały wymiar ogólnopolski. Oczywiście główne obchody odbędą się w Poznaniu, ale praktycznie w każdej gminie w Wielkopolsce zaplanowano uroczystości rocznicowe" - powiedział radiuCENTRUM Krzysztof Grabowski, wicemarszałek województwa wielkopolskiego.

Główne obchody rocznicowe zaplanowano o 16:30 przy Pomniku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu i weźmie w nich udział m.in. prezydent RP Andrzej Duda. W Kaliszu władze miasta i delegacje złożą kwiaty przy tablicy na ścianie kampusu Szkoły Wyższej Wymiaru Sprawiedliwości i tablicy poświęconej bohaterom Powstania Wielkopolskiego na ścianie kościoła Świętej Rodziny przy Śródmiejskiej. W wielu innych wielkopolskich miastach, w Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego zawyją syreny. Będzie to ciągły sygnał nadawany o 16:40 przez minutę.

"Ten niepodległościowy zryw Wielkopolan był splotem faktów nagłych i nie do końca przewidywalnych okoliczności", na co w rozmowie z radiemCENTRUM zwraca uwagę kaliski historyk i regionalista, dr Sławomir Przygodzki: "Wybuchło w roku 1918 - niejako z przypadku. Dzięki temu, że Ignacy Jan Paderewski pojawił się w Poznaniu, wywołał entuzjazm, a ten entuzjazm przerodził się w walki z Niemcami. Powstanie wielkopolskie tak naprawdę wyznaczyło granice zachodnie w części przynajmniej II Rzeczypospolitej.

Dzięki wydatnej, dyplomatycznej pomocy Francji udało się odzyskać znaczną część terenu, czyli ówczesnego województwa poznańskiego. Te tereny, zdobyte przez mieszkańców wielkopolskich, zostały włączone do państwa polskiego na mocy konferencji w Wersalu."

Samodzielność Wielkopolan i podjęcie przez powstańców walki - przy dyplomatycznym wsparciu Francji i rozejmie w Trewirze w lutym 1919 roku - spowodowały, że Niemcy nie byli w stanie zmobilizować jakiekolwiek siły do walki z wielkopolskimi powstańcami. Zbrojny zryw zakończył się zwycięstwem i przyłączeniem większości - pozostającej do tej pory pod pruską okupacją - Prowincji Poznańskiej do Rzeczypospolitej Polskiej.

Wybuch powstania w Poznaniu 27 grudnia 1918 roku nie zaskoczył pleszewian. Od 15 grudnia czekali na sygnał ze stolicy Wielkopolski i ten nadszedł dzień po świętach Bożego Narodzenia o 17:00. W ciągu niecałej godziny zaalarmowana strażacką trąbką kompania w sile 80 osób pod dowództwem sierżanta Antoniego Kozłowicza znalazła się na dworcu w Kowalewie, skąd najbliższym pociągiem udała się do Poznania.

W Pleszewie od 23 listopada 1918 roku istniała Rada Ludowa z ks. Kazimierzem Niesiołowskim na czele. W koszarach, z których wyjechali żołnierze narodowości niemieckiej zachęceni przez por. Bociańskiego informacją o rewolucji i o abdykacji cesarza Wilhelma II, z żołnierzy Polaków utworzono kompanię, która pilnowała porządku i czekała na rozwój wydarzeń. Poufne dane o tym, że powstanie może wybuchnąć 15 grudnia, przywiózł ze zjazdu delegatów rad żołnierskich w Poznaniu ppor. Ludwik Bociański. Telefon zadzwonił 27 grudnia o 17:00. Powstanie miało się zacząć 20 minut wcześniej. Bezpośrednim impulsem do jego wybuchu stał się przyjazd do stolicy Wielkopolski ambasadora spraw polskich na świecie, pianisty Ignacego Jana Paderewskiego i jego przemówienie z balkonu hotelu Bazar. Pleszewianie dotarli do Poznania o 20:00. Mieli obsadzić Dworzec Główny i nie dopuścić do wyładowania transportu niemieckich żołnierzy. Potem na Kaponierze zagradzali drogę niemieckim grenadierom. Zluzowani przez inne oddziały powstańcze wrócili do domu. W noc sylwestrową brali udział w opanowaniu krotoszyńskich koszar niedaleko dworca, potem poczty i innych ważniejszych obiektów. 1 stycznia pleszewianie: sierż. Jan Przybylski, plutonowy Józef Seidel i st. szer. Zygfryd Metelski wbiegli do krotoszyńskiego ratusza i wywiesili tam polski sztandar. Stanisław Bródka pisze, że oddziały pleszewskie zdobyły w Krotoszynie 150 karabinów zwykłych, 3 maszynowe, 300 granatów ręcznych i ponad 10 000 sztuk amunicji. W samo południe pleszewianie oddadzą hołd powstańcom przy pomniku na Rynku.

fot. Tablica na plebanii upamiętniająca pierwsze zebranie przygotowujące powstanie wielkopolskie w Pleszewie

fot. Pomnik Powstania Wielkopolskiego w Pleszewie

Witacz z wizerunkiem Jana Mertki, uznawanego za pierwszego poległego powstańca wielkopolskiego, stanął przy wjeździe do Przygodzic, jego rodzinnej miejscowości. Przedsięwzięcie zrealizowała gmina Przygodzice (pow. ostrowski) w ramach obchodów Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.

Jan Mertka to pierwszy poległy powstaniec wielkopolski, który zginął w potyczce pod Boczkowem 27 grudnia, w dniu wybuchu powstania.

Urodził się w 1899 roku w Przygodzicach. Po ukończeniu szkoły powszechnej przymuszony sytuacją materialną w roku 1915 wyjechał do pracy do Westfalii w dzisiejszych Niemczech. Stamtąd został wcielony do armii pruskiej. Po powrocie w rodzinne strony został przydzielony do I Batalionu Pogranicznego Poznańskiego. 27 grudnia, pełniąc służbę patrolową w okolicach Boczkowa, został śmiertelnie postrzelony. Spoczywa na cmentarzu przy ul. Limanowskiego w Ostrowie Wielkopolskim.

W Przygodzicach Jana Mertkę upamiętnią władze samorządowe gminy, a także młodzież szkolna, lokalne organizacje i poczty sztandarowe. Od kilku dni jego wizerunek wita również na billboardach wjeżdżających krajową "11" do rodzinnych Przygodzic.
Według ustaleń historyka regionalisty z Przygodzic, Edmunda Radziszewskiego liczba powstańców z terenu gminy Przygodzice szacowana jest na ponad 240 osób. Ich groby są rozsiane po całej okolicy - od Bogufałowa, przez Czarnylas, Dębnicę, Ludwików, Przygodzice, po Wysocko Małe.

Część mogił nie zachowała się do dzisiejszych czasów.

7,5 roku za kratkami może spędzić 49-latek za kradzież laptopa ze Szpitalnego Oddziału Ratunkowego. W minionym tygodniu do jarocińskiego SOR-u zgłosiła się kobieta z partnerem, która uskarżała się na problemy zdrowotne. W trakcie udzielania jej pomocy mężczyzna ukradł ze szpitala sprzęt wykorzystywany do oceny stanu pacjenta. Informacje o zdarzeniu przekazał służbom pracownik lecznicy.

Przestępcę udało się złapać po kilku godzinach w centrum Jarocina. Okazał się nim 49-letni mieszkaniec gminy Jarocin. Mundurowi przeszukali miejsce zamieszkania zatrzymanego, gdzie znaleźli laptop. 49-latek przyznał się do winy. Tłumaczył policjantom, że zamierzał sprzedać sprzęt, a za uzyskane pieniądze kupić papierosy i alkohol. Mężczyzna usłyszał zarzut popełnienia przestępstwa kradzieży w warunkach recydywy. Odzyskany laptop wrócił na szpitalny oddział.