Otwarte grobowce, rozbite trumny - również te dziecięce - i rozrzucone ludzkie kości. Śmieci, potłuczone szkło i puszki po piwie, a do tego niczym nie zabezpieczona, głęboka studnia. To nie scenografia filmu grozy, ale niewielki, zapomniany niemal przez wszystkich, brutalnie zdewastowany dawny cmentarz ewangelicki w miejscowości Kolonia Dębe w gminie Opatówek.

"Minął już listopad, miesiąc zadumy, pamięci o tych którzy odeszli na zawsze. Warto może teraz zastanowić się nad tym jak szanujemy pamięć lub po prostu szczątki tych z którymi może nic nasz nie łączyło - prócz jednego - że też byli ludźmi. Widoki jakie można tam zobaczyć są po prostu upiorne." - napisał do Radia Centrum jeden z naszych słuchaczy, wstrząśnięty widokiem zdewastowanego cmentarza.

Pochowani tam, to przede wszystkim koloniści niemieccy którzy osiedlali się w tych rejonach na długo przed II Wojna Światową.
"Spoczywają tam ludzie którzy byli kiedyś sąsiadami, cenionymi rzemieślnikami - po prostu miejscowymi mieszkańcami posługującymi się także językiem polskim. Okres II Wojny Światowej popsuł stosunki międzyludzkie w tych rejonach, co wymusiło na wielu kolonistach repatriacje do Niemiec. Czasem przymusową, czasem z własnej woli. Wielu spotkała niezasłużona śmierć z rąk radzieckich żołnierzy dla których byli tylko Niemcami. Dzisiaj cmentarz to miejsce letnich pijatyk i bijatyk oraz spotkań miejscowej młodzieży" - mówi nasz słuchacz.

Większość zachowanych grobów pochodzi z końca XIX i początku XX wieku. Dwa najokazalsze grobowce należą do rodziny Wagenknechtów, którzy przybyli około 1850 r. do Turku z Dzierżoniowa, niebawem po krwawo stłumionym przez wojska pruskie buncie tkaczy w 1846 r.

Na skraju cmentarza znajdowała się kiedyś mogiła żołnierzy niemieckich, którzy stracili życie w styczniu 1945 roku. Ich ciała ekshumowano z tego miejsca w 1995 roku z ininicjatwywy polsko-niemieckiej fundacji.  

Dziś na cmentarzu raz po raz pojawiają się znicze, ale zadbany jest tylko jeden grobowiec - rodziny Smolczyńskich, ostatnich pochowanych tu w latach 60-tych ewangelików.

Kto zatem powinien zadbać o zdewastowane mogiły? Proboszcz Parafii Ewangelicko-Augsburskiej - ks. dr Krzysztof Rej przyznał, że o zapomnianym cmentarzu nic nie wiedział. Nie był też pewien, czy cmentarz formalnie należy o parafii: "Na pewno to sprawdzimy" - zapewnił. Tymczasem wójt gminy Opatówek, Sebastian Wardęcki zapowiedział, że jeszcze dziś wyśle pracownika urzędu, aby obejrzał wskazany cmentarz:
- "Słyszałem o tym miejscu, ale ono należy do parafii ewangelickiej, wiec gmina nie jest władna wchodzić na nie swój teren. Ale tematem się zainteresujemy, skontaktujemy z proboszczem parafii, żeby zadbać o to miejsce".

I oby na zapewnieniach się nie skończyło - a obrazki rodem z horroru ustąpiły atmosferze spokoju i skupienia należnej miejscom pochówku. Do tematu niebawem powrócimy.

aleksandrzakrc.fm

piątek 05.12.2008

Wracamy do tematu zdewastowanego, dawnego cmentarza ewangelickiego w miejscowości Kolonia Dębe w gminie Opatówek pod Kaliszem. Jak się okazuje, z dokumentów posiadanych przez gminę, miejsce pochówku nie ma opiekuna. Nie należy ani do Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Kaliszu, nie jest też pod opieką gminy. A skoro właściciel terenu nie jest określony - to jak tłumaczy Sebastian Wardęcki, wójt Opatówka, cmentarzem zawiaduje Wydział ds. Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców - a dawniej zwany Wydziałem ds. Wyznań Urzędu Wojewódzkiego. Wczoraj pracownicy Urzędu Gminy w Opatówku obejrzeli zapomniany cmentarz i postanowili zadziałać - mówi wójt Opatówka: "Wysłaliśmy pismo z propozycją, aby wspólnie zająć się tą nieruchomością. My jako gmina deklarujemy, że będziemy chcieli pomóc w uporządkowaniu tego terenu. Aczkolwiek dopóki nie dostaniemy odpowiedzi z Urzędu Wojewódzkiego, nie chcielibyśmy wchodzić na teren, którym nie władamy."

Teraz pozostaje czekać na odpowiedź wojewódzkich urzędników, a także opinie konserwatorów zabytków i - miejmy nadzieję, szybkie uporządkowanie zdewastowanego cmentarza. Sprawie nadal będziemy się przyglądać i na bieżąco informować o losach zapomnianego miejsca pochówku ewangelików.

aleksandrzakrc.fm