Dla chrześcijan Środa Popielcowa to pierwszy dzień Wielkiego Postu.
Tego dnia kapłan posypuje głowy wiernych popiołem na znak pokuty, wypowiadając przy tym słowa: "Prochem jesteś i w proch się obrócisz" lub "Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię".

Popiół ten pochodzi z palm poświęconych w Niedzielę Palmową poprzedniego roku. W Popielec obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych (dotyczy osób od 14. roku życia) i post ścisły (obowiązujący wiernych między 18. a 60. rokiem życia), który oznacza ograniczenie liczby posiłków do syta do jednego w ciągu dnia. "Nawrócić się to dostrzec głębię i powagę życia" - powiedział Radiu Centrum ks. Krzysztof Niciejewski, rezydent przy parafii Św. Jana Pawła II na kaliskim Dobrzecu:
"To jest taki czas jedyny chyba do tej pory nieskomercjalizowany. Trudno sobie wyobrazić, żeby jakaś sieć handlowa zachęciła swoich klientów: "Kup połowę mniej, resztę daj na jałmużnę" albo: "Ta godzina cię nie zbawi, idź na mszę świętą". Jest także czasem konkretnych postanowień, np. piątek bez FB; dla rodziców szczególnie: zanim po pracy włączę telewizor, porozmawiamy z dziećmi; zanim odpowiem komuś w emocjach, policzę do dziesięciu; na czerwonym świetle zamiast bezmyślnie czekać na zielone, pomodlę się czy powiem w myślach: Jezu, ufam Tobie!"
Czterdzieści dni pokuty i postu to czas przygotowania Kościoła do uczestnictwa w Misterium Paschalnym Chrystusa.