Zburzenie Kalisza bywa nazywane początkiem XX wieku w jego najgorszej wersji. Wraz z wypowiedzeniem przez Niemcy wojny Rosji, 1 sierpnia z miasta będącego do tej pory w granicach Królestwa Polskiego wycofali się żołnierze zaborcy wysadzając jedynie składy wojskowe. Równocześnie do Kalisza zaczęli wkraczać Niemcy.

"Mieszkańcy przywitali ich raczej przyjaźnie. Potem wydarzyło się coś, co do końca nie jest wyjaśnione. Strona niemiecka twierdziła, że jej wojsko zostało ostrzelane i zaczęło się burzenie, palenie i rabowanie kompletnie bezbronnego miasta. W wyniku tych działań praktycznie kompletnie zostało zniszczone centrum. Ocalały tak zwane przedmieścia" - powiedział radiuCENTRUM historyk Maciej Błachowicz.

Niszczenie zabudowy miasta trwało do 22 sierpnia 1914 roku. W gruzach legło 426 budynków mieszkalnych, 9 zakładów przemysłowych i wiele zabudowań publicznych - to ok. 95 procent miasta. Represje dotknęły także ludność, która w obawie przed niemcami uciekła. Przed wojną Kalisz zamieszkiwało 70 tysięcy osób, a pod koniec 1914 roku zaledwie 5 tysięcy.

"Można powiedzieć, że wraz ze zburzeniem Kalisza symbolicznie rozpoczął się XX wiek. W XIX wieku nikt nie burzył miast. A to było pierwsze takie barbarzyńskie działanie, które zapoczątkowało wszystkie te rzeczy, które działy się w XX wieku. Niektórzy twierdzą, że wiek XX rozpoczął się w Kaliszu zburzeniem całkowicie bezbronnego, kulturalnego miasta nie mającego znaczenia militarnego" - dodaje Maciej Błachowicz.

Niszczenie Kalisza to jedna z ostatnich scen opisanych w Nocach i dniach przez Marię Dąbrowską, której rok właśnie obchodzimy w mieście. Mieszkańcy odbudowę miasta zaczęli jeszcze tego samego roku. Trwała do ok. 1927 roku.

14 sierpnia o godzinie 12:00 z okazji 110. rocznicy wybuchu I wojny światowej i spalenia Kalisza delegacja władz miasta złoży kwiaty i zapali znicze przed pomnikiem przy ulicy Podmiejskiej.