Spacerując ulicami grodu nad Prosną, warto czasem przystanąć przy jego starych kamienicach i zastanowić się, jaką kryją historię. Otóż dokładnie 142 lata temu, bo 1 maja 1878 roku została otwarta w Kaliszu księgarnia Bronisława Szczepankiewicza. W 1869 roku przyjechał on z Wielkiego Księstwa Poznańskiego do znajdującego się pod panowaniem rosyjskim Kalisza. Księgarnia znajdowała się przy ulicy Warszawskiej w budynku pod numerem 61, to obecna ulica Zamkowa 14. Kalisz był wtedy miastem gubernialnym i liczył 18000 mieszkańców.

„Prowadzenie takiego interesu nie należało do łatwych, tym bardziej że na tej samej ulicy znajdowały się też konkurencyjne firmy: Gerchuta i Grabowskiej. W sumie w 1881 roku w Kaliszu znajdowało się aż 5 księgarni. Liczba dość imponująca, mimo że miasto miało charakter wielonarodowościowy i fakt ten niewątpliwie wpływał na rozwój życia kulturalnego. Nic więc dziwnego, że oprócz książek Szczepankiewicz sprzedawał tu również dewocjonalia, nuty, instrumenty i drobną galanterię. Księgarz rozprowadzał także bilety na imprezy kulturalne, przedstawienia, czy koncerty. Trudnił się nawet działalnością wydawniczą, m.in. wydawał bardzo popularne w Kaliszu kalendarze. Jednym słowem była to prawdziwa instytucja kulturalna” – opowiedział za pośrednictwem radiaCENTRUM Maciej Błachowicz, kaliski historyk sztuki i regionalista.

na fot.: Maciej Błachowicz / kaliski historyk sztuki i regionalista

Sam zaś jej właściciel był jednym z założycieli Kaliskiego Towarzystwa Muzycznego, które odegrało ważną rolę w krzewieniu kultury polskiej. Upowszechniało nie tylko muzykę, ale także literaturę.
Oprócz zwykłej działalności księgarskiej Szczepankiewicz prowadził też na szeroką skalę prenumeratę pism krajowych oraz zagranicznych mających debiut w kraju. Księgarnia sprowadzała też książki, ryciny, nuty, które zamówione przez nabywców, nie znajdowały się na składzie, ponadto w każdej chwili do dyspozycji czytelnika była Bibliografia XIX wieku oraz Przewodnik Bibliograficzny - zainteresowany mógł przejrzeć wybrane pozycje. Dodatkowo na wyposażeniu księgarni znajdowała się prasa kopiowa.
Bardzo ważną rolę w popularyzacji książki spełniała czytelnia, która funkcjonowała przy księgarni. Wobec braku biblioteki publicznej była to jedyna forma umożliwiająca kontakt z książką w domu, bez konieczności jej zakupu.

„Zaraz przed pierwszą wojną światową, księgarnia reklamowała w gazecie kaliskiej sprzedaż, tu cytat: - Największy, najnowszy wynalazek współczesny – KOK – salonowy kinematograf działający za pomocą samo wyzwalającej się elektryczności. W 1914 roku Bronisław Szczepankiewicz był świadkiem zniszczenia miasta i swojego sklepu. Jako jeden z nielicznych zdecydował się pozostać w płonącym mieście. Miał wówczas 76 lat. Swoje przeżycia opisał w przejmującym pamiętniku. Istniejąca ponad ćwierć wieku firma w jednej chwili przestała istnieć” – dodaje Błachowicz.

Obecnie w tym miejscu wznosi się kamienica odbudowana w okresie międzywojennym przez pułkownika Juliusza Urlicha, gościł w niej podobno sam marszałek Piłsudski.
W ofercie księgarni Szczepankiewicza oprócz polskiej beletrystyki współczesnej, na którą był największy popyt, był wielki wybór bogato ilustrowanych książek dziecięcych i młodzieżowych. Dość duże zapotrzebowanie było też na książki o tematyce religijnej, do nabożeństw, zarówno dla katolików, jak i ewangelików. Były one często bogato zdobione, oprawione w kość słoniową, aksamit, róg, skórę czy płótno. Ponadto księgarz posiadał dzieła poświęcone historii miasta tzw. Calissiana, np. Adama Chodyńskiego Dawne ustawy miasta Kalisza. Często były w sprzedaży dzieła polskich autorów współczesnych: Sienkiewicza, Żeromskiego, Orzeszkowej czy Reymonta.
Asortyment wzbogacony był przez dzieła obcojęzyczne m.in. w języku rosyjskim, czy niemieckim. W księgarni był również duży wybór książek specjalistycznych np. z zakresu pedagogiki, czy też rolnictwa, hodowli i uprawy roślin.
Dzięki otwarciu w 1907 roku w Kaliszu Szkoły Handlowej księgarnia znacznie się rozwinęła, poprzez sprzedaż na szerszą skalę podręczników szkolnych. Nie znaczy to jednak, że dotychczas Szczepankiewicz nie prowadził takiej działalności. Jego księgarnia zaopatrywała w podręczniki uczniów prywatnych pensji, szkół elementarnych, gimnazjów męskich i żeńskich oraz szkół realnych.

Źródło: www.infokalisz.pl