Zrekonstruowany kurhan w lesie w Smoszewie w powiecie krotoszyńskim udostępniony zwiedzającym.

Rekonstrukcja była możliwa dzięki współpracy Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Nadleśnictwa oraz Urzędu Miejskiego w Krotoszynie. Umowę o rekonstrukcji obiektu podpisano w listopadzie 2013 r. W ramach porozumienia ustalono, że koncepcję tej rekonstrukcji bierze na siebie Instytut Prahistorii. Archeolodzy przygotowali tekst informacji historycznej prezentowanej w lesie na tablicy. Gmina zajęła się wykonaniem samej tablicy informacyjnej i rekonstrukcją kurhanu według wskazówek Instytutu. Nadleśnictwo natomiast wykonało konstrukcję do ustawienia informacji oraz przygotowało drewnianą kładkę ponad kurhanem.

Smoszewska nekropolia zlokalizowana jest w obrębie dąbrowy, wchodzącej w zasięg kompleksu lasów krotoszyńskich. Ochrona tego ważnego pod względem przyrodniczym i gospodarczym drzewostanu, sprawowana przez służby leśne na przestrzeni wielu dekad, przyczyniła się do wyjątkowo dobrego stanu zachowania reliktów pradziejowych, jakimi są kurhany. Ta specyfika mogił smoszewskich zwróciła uwagę archeologów już na początku ubiegłego wieku. W latach 20-tych badania wykopaliskowe prowadził na stanowisku znany wielkopolski badacz i propagator wiedzy na temat pradziejów, a także jeden z założycieli uniwersytetu w Poznaniu, prof. Józef Kostrzewski.

Opublikowane wyniki tych prac spotkały się z dużym zainteresowaniem wśród specjalistów od epoki brązu i stanowiły przyczynek dla podejmowania kolejnych ekspedycji we wspomnianym miejscu.

W latach 2009-2011 trwały wykopaliska archeologiczne prowadzone przez połączony zespół pracowników i studentów Instytut Prahistorii UAM oraz Institut für Ur - und Frühgeschichte CAU w Kilonii. Ich efektem jest przebadanie pojedynczej mogiły datowanej na środkową epokę brązu (ok. 1500-1300 p. Chr.). Wewnątrz nasypu ziemnego archeologom udało się odkryć dobrze zachowane struktury grobowe wzniesione z kamienia oraz pozostałości darów pośmiertnych w postaci fragmentów ceramiki i brązowej szpili. W 2013 roku na mocy trójstronnego porozumienia pomiędzy Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Urzędem Miejskim w Krotoszynie oraz Nadleśnictwem Krotoszyn podjęto decyzję o zrekonstruowaniu elementów konstrukcyjnych kurhanu wraz z pochówkiem. Główny ciężar prac związanych rekonstrukcją wziął na siebie Urząd Miejski w Krotoszynie, organizując to przedsięwzięcie pod względem prawnym, jak i angażując do niego poszczególnych wykonawców. Nadleśnictwo zobowiązało się natomiast do zbudowania drewnianej kładki nad obiektem, umożliwiającej zwiedzanie kurhanu oraz drewnianych stojaków pod tablice informacyjne w języku polskim i angielskim. Za stronę merytoryczną przedsięwzięcia odpowiada Pracownia Archeologii Śródziemnomorskiej Epoki Brązu, Instytut Prahistorii UAM. Tam opracowano projekt rekonstrukcji kurhanu i przygotowano tekst na tablice.

Wykopaliska archeologiczne nie były jedynymi pracami wykonanymi przez archeologów z UAM. W 2012 roku wykonano lotniczy skaning laserowy całej powierzchni lasów krotoszyńskich, w wyniku czego udało się zlokalizować ponad 120 kurhanów z epoki brązu. Obecnie na tym terenie trwają nieinwazyjne badania archeologiczne wykrytych obiektów, w ramach których Instytut Prahistorii UAM współpracuje z Muzeum Archeologicznym w Poznaniu.

(źródło UAM)